Prawdopodobnie wielu z nas lubi wypić kieliszek wina do obiadu, bądź spotkać się z przyjaciółmi
na wieczorne rozmowy przy piwie. Czy wiesz jednak, że nawet niewielkie spożycie alkoholu
może negatywnie wpłynąć na sen? Dla wielu osób okazjonalny drink to coś, co sprawia że są bardziej zrelaksowani i łatwiej zasypiają, lecz większość z nas zna uczucie zmęczenia i niewyspania następnego dnia. Dlaczego tak się dzieje? Jak alkohol wpływa na nasz sen?
Z tego artykułu dowiesz się:
Alkohol w umiarkowanych dawkach ożywia i czyni większość ludzi bardziej towarzyskimi.
Wynika to z tego, iż jednym z pierwszych objawów jego spożycia jest wyciszenie obszaru mózgu zwanego korą przedczołową. Kora przedczołowa kontroluje nasze impulsy i hamuje popędy,
więc po wypiciu stajemy się zwykle bardziej rozluźnieni, otwarci i przestajemy się aż tak kontrolować. Mimo tego alkohol należy do środków uspokajających.
Po jakimś czasie zaczyna wyciszać inne części mózgu, wprawiając je w stan otępienia, tak jak zrobił to z korą przedczołową. Zaczynamy wówczas czuć się senni. Z tego powodu ludzie często sięgają po alkohol w celu łatwiejszego zaśnięcia, mylnie postrzegając go jako dobrego środka nasennego.
Alkohol usypia, ale nie pogrąża nas w naturalnym śnie.
Jak różni się sen po wypiciu alkoholu?
Aktywność mózgu po wypiciu napoju alkoholowego nie przypomina tej, którą obserwujemy
w naturalnym śnie.
Po pierwsze, sen jest podzielony na krótkie odcinki, a człowiek wybudza się wiele razy w ciągu nocy często nawet o tym nie pamiętając. W rezultacie sen traci swój wzmacniający wpływ
na organizm, a w wyniku częstych przebudzeń ludzie zwykle śpią mniej godzin i czują się zmęczeni następnego dnia. Oprócz fragmentowania snu, wybudzać może nas fakt, iż alkohol jest substancją moczopędną, więc budzimy się w środku nocy, aby skorzystać z toalety.
Po drugie, gdy organizm rozkłada alkohol, produkuje substancje chemiczne zwane aldehydami, które ograniczają zdolność mózgu do wytwarzania snu REM (ang. Rapid Eye Movement).
Aby się wyspać, potrzebujemy równowagi między fazami snu, a spożycie alkoholu sprawia,
że przez pierwszą połowę nocy śpimy głęboko, zaś później sen się spłyca i skraca.
Dlaczego faza REM jest tak ważna?
Jedną z funkcji snu REM jest pomoc w kojarzeniu wspomnień. Jest to niezbędne do nauki nowych informacji lub łączenia faktów w spójną całość. Badacze przeprowadzili siedmiodniowe badanie
na grupie studentów z Uniwersytetu Trent w Kanadzie dzieląc ich na trzy kategorie.
Pierwszego dnia wszyscy uczyli się nowej, sztucznej gramatyki, co przypominało opanowanie nowego języka programowania. Uczestnicy opanowali nowy materiał w około 90%.
Tydzień później studenci rozwiązali test sprawdzający jaka część zdobytej wiedzy zdążyła się u nich utrwalić w ciągu sześciu nocy. Grupy różniły się rodzajem snu, jaki mieli możliwość uzyskać:
Pierwsza grupa (kontrolna) mogła wysypiać się całkowicie w sposób naturalny przez wszystkie noce.
W drugiej grupie uczestnicy dostali po dwa-trzy kieliszki wódki z sokiem pomarańczowym zanim położyli się do łóżek pierwszego wieczoru po opanowaniu materiału.
Uczestnicy trzeciej grupy mogli wyspać się w naturalny sposób pierwszej i drugiej nocy
po opanowaniu materiału, a przed kolejną nocą podaną im taką samą ilość alkoholu jak grupie drugiej.
Biorący udział w badaniu byli trzeźwi zarówno pierwszego dnia podczas uczenia się,
jak i ostatniego gdy sprawdzano znajomość materiału.
Uczestnicy grupy kontrolnej, którzy mogli się porządnie wyspać, doskonale pamiętali to,
czego nauczyli się tydzień wcześniej. Natomiast ci, którzy wypili alkohol przed pierwszą nocą, zapomnieli ponad 50% informacji, których się nauczyli. Zaskakujące były jednak wyniki trzeciej grupy, która mimo pierwszych dwóch nocy naturalnego snu, również zapomniała 40% informacji. Wypicie alkoholu trzeciej nocy skutkowało prawie takim samym poziomem amnezji poprzez zaburzenie fazy REM. Wniosek był taki, że mózg najwyraźniej nie ukończył przetwarzania informacji podczas pierwszej nocy, a wspomnienia nadal były wrażliwe na najmniejsze zaburzenia nawet trzeciej nocy po opanowaniu informacji. Nie wiadomo ile czasu musi upłynąć, zanim nowe informacje będą bezpieczne, ale wiemy, że jeszcze trzeciej nocy sen nadal się nimi zajmuje.
Jak wpływa na ludzi nagromadzona presja snu REM?
Skrajny przypadek presji odzyskania zaległego snu REM można zaobserwować u alkoholików,
u których w okresach picia nie występuje praktycznie w ogóle jakakolwiek zauważalna postać tej fazy snu. Nagromadzona presja snu REM może powodować urojenia, halucynacje czy poważną dezorientację. Formalnie stan ten nazywany jest delirium tremens.
Jaki jest związek pomiędzy alkohol a oddychaniem?
Alkohol nasila chrapanie i objawy obturacyjnego bezdechu sennego.
Trudności w oddychaniu związane ze snem występują, gdy tkanki miękkie zapadają się i blokują górne drogi oddechowe. W łagodnych przypadkach trudności w oddychaniu prowadzą do odgłosów chrapania. W poważniejszych przypadkach osoby cierpią na chwilowe przerwy w oddychaniu,
po których następują mikroprzebudzenia, które przerywają postęp faz snu.
Jak alkohol wpływa na istniejące problemy zdrowotne i zaburzenia snu?
Wiele osób sięga po alkohol, aby poradzić sobie z trudnymi uczuciami, ale alkohol może mieć odwrotny skutek, jeśli zakłóca sen. Badania osób cierpiących na bezsenność wykazały,
że nadużywanie alkoholu w rezultacie ją nasila. Ludzie, którzy budzą się niewypoczęci,
mogą częściej polegać na alkoholu, aby pomógł im zasnąć następnej nocy, co prowadzi
do częstszego picia i zaburzania architektury snu.
Podsumowując, wątroba i nerki potrzebują wielu godzin na rozłożenie i wydalenie alkoholu,
więc następnym razem warto przypomnieć sobie jak alkohol wpływa na nasz sen i zastanowić się czy chcemy sięgnąć po lampkę wina do kolacji, czy zapaść w objęcia Morfeusza naturalnie i dać snu możliwość regeneracji naszego organizmu.
Źródła:
- Walker, Matthew. 2018. Why We Sleep. Harlow, England: Penguin Books.
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25307588/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2549982/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22978579/
Jeśli interesuje Cię wpływ alkoholu na nasze zdrowie, koniecznie przeczytaj:
Jak alkohol wpływa na mózg?
Skutki picia alkoholu: czy zdajesz sobie z nich sprawę?
